"Pocałunek"
Gdy w 1907 roku Gustav Klimt zaczyna pracę nad swoim najważniejszym dziełem, które dokonało przewrót w europejskiej secesji, nie spodziewa się, aż takiego zainteresowania obrazem pod tytułem "Pocałunek", który niewątpliwie przyniósł mu sławę i duże uznanie, a także stał się jednym z najsłynniejszych dzieł w historii sztuki.
Klimt pracował jak zwykle, w
swoim atelier, od wczesnego ranka, bez przerw, aż do wieczora, skarżąc się na trudy swej pracy. Napisał w liście: „Albo jestem za stary albo zbyt nerwowy albo zbyt głupi – coś w tym musi być.“ Wkrótce
niezliczone szkice pokryły podłogę pracowni. Jednak ten rok okazał się jednym z najbardziej produktywnych w jego życiu, ponieważ ukończył między innymi Portret Adeli Bloch-Bauer I, Nadzieję II.
"Portret Adeli Bloch-Bauer I"
"Nadzieja II"
Motyw
zakochanej pary, złączonej w pocałunku, interesował Klimta przez całe
życie. Wariacje na ten temat można znaleźć już w jego wczesnej
twórczości, a towarzyszą mu one do końca życia. Fryz Beethovena powstał w 1902 r. i charakteryzował się bogatą ornamentyką i zastosowaniem złotej barwy, już wtedy stanowił ważny krok w artystycznym rozwoju Klimta.
"Fryz Beethovena"
Przełom w kierunku „złotego okresu" jego twórczości, którego punktem kulminacyjnym stał się "Pocałunek",
nastąpił podczas wizyty w Rawennie w trakcie podróży po Włoszech w 1903
r., kiedy to Klimt poznał świat bizantyjskiej mozaiki. Na dzieła Klimta
wpływ wywarło także nowoczesne malarstwo. Można w tym kontekście
wymienić zarówno abstrakcyjny, dekoracyjny styl holenderskiego
symbolisty Jana Theodora, co i belgijskiego malarza symbolicznego
Fernanda Khnopffa, z którego wpływu na Klimta żartował Karl Kraus, że
pod wpływem spotkania z Khnopffem Klimtowi puścił guzik, czyli dostał olśnienia.
Zapytacie i o co tyle zachodu? A ja wam odpowiem, że jest o co, bo ten obraz jest niezwykły. "Pocałunek"
przedstawia przytuloną parę zakochanych na łące pełnej kwiatów.
Mężczyzna pochyla się nad kobietą, a ona, mocno w niego wtulona, czeka
na pocałunek. Ornamentykę męskiej postaci cechują prostokątne i
kwadratowe kształty, podczas gdy w sylwetce kobiety dominują miękkie
linie i kwiatowe wzory. Parę otacza złota aureola, kończąca się jednak
na ich nagich stopach, których palce, mocno zakrzywione, są silnie
wczepione w podłoże. Jednocześnie jednak para przezwycięża tę resztkę
siły grawitacji i wymyka się w sferę rzeczywiście przypominającą złote
tło bizantyjskich mozaik, wolną i sprawiającą wrażenie świętej. Dokonano
licznych prób identyfikacji kobiety przedstawionej na „Pocałunku“.
Niejednokrotnie padało tu nazwisko przyjaciółki Klimta, Emilii Flöge,
ale również nazwisko Adeli Bloch-Bauer. Regularne rysy twarzy wskazują
na pokrewieństwo z wieloma kobietami malowanymi przez Klimta, ale nie
można ich ostatecznie przypisać żadnej z nich.
Kiedy w 1908 roku Klimt po raz pierwszy przedstawił na wystawie obraz publiczności,
został on natychmiast zakupiony przez Galerię Austriacką. Obraz ten
stanowi centralny punkt największej na świecie kolekcji dzieł Gustava
Klimta w Galerii Austriackiej w wiedeńskim Belwederze.